Karbonhidratlar bütün canlı hücrelerde bulunur. Doğada genellikle büyük moleküller halindedir. Vücuda alınan bu büyük moleküllerin hücrelere iletilmesi için canlı tarafından sindirilmesi ve uygun molekül büyüklüğüne kadar parçalanması gerekir.
Karbonhidratlar, temel görevi vücudun enerji ihtiyacını karşılamak olan; karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan organik bileşiklerin genel adıdır. Yeterli düzeyde tüketilmediği durumlarda vücutta yapım ve onarımda kullanılan proteinlerden enerji elde edilir. Vücut enerji için yağları kullanmak zorunda kaldığında ise yağlar çok fazla enerji verdiğinden yağların kullanımı sonucunda vücut asiditesi artar ve keton cisimciği dediğimiz zararlı maddeler oluşur. Bu da kalp ve böbrekte sorunlara yol açar.
Karbonhidratlar nedir dendiğinde önemli diğer bir konu da; karbonhidrat sinir dokusu için de gereklidir ve beynin tek enerji kaynağıdır. Bazı karbonhidratlar sindirim için gerekli olan bağırsaklarda bulunan sağlıklı bakterilerin oluşumunda yer alır. Karbonhidrat eksikliğinde sindirim sistemi problemleri görülür. Karbonhidratların çoğu iyi birer lif kaynağıdır. Lifler ise vücudumuzu kalp hastalıklarından, kanserden, diyabetten ve sindirim problemlerinden korur.
Karbonhidratlar nelerdir? Hangi çeşitleri var?
Karbonhidratlar yapılarına göre üç gruba ayrılır:
Monosakkaritler: (glikoz, früktoz, galaktoz) yapı olarak en basit karbonhidratlardır.
Disakkatitler: iki monosakkaritin bağlanması ile oluşurlar. İnsan ve hayvanların yedikleri disakkaritler, sindirim sisteminde monosakkaritlerine ayrılarak kullanılır. Canlılarda en çok bulunan disakkaritler; maltoz (arpa şekeri), sakkaroz (çay şekeri), laktozdur (süt şekeri).
Polisakkaritler: ise çok sayıda monosakkaritin bir araya gelmesi ve dehidrasyonu ile oluşmuş büyük moleküllü karbonhidratlardır. Nişasta ve selüloz bitkilerde bulunan polisakkaritler, glikojen ise hayvanlarda bulunan polisakkarittir.
Karbonhidrat eksikliğinde neler olur?
Beslenmede yeteri kadar karbonhidrat tüketilmediği durumlarda; öncelikle B vitaminleri, bazı aminoasitler ve lif eksikliği görülür. Bunun yanında halsizlik ,yorgunluk, depresyon, unutkanlık, sinir sistemi bozuklukları, sindirim sistemi rahatsızlıkları, proteinin vücut tarafından kullanılamaması sonucu yapım ve onarımda azalma, yetersiz lif alımından ötürü uzun vadede kanser ve kalp hastalıkları görülebilir.
karbonhidratları içeren gıdalar
Karbonhidrat hangi besinlerde bulunur?
Karbonhidratlar hangi besinlerde bulunur konusunda aşağıdaki listeyi hazırladık:
Mısır gevreği, tahıl ve ekmek çeşitleri, pirinç, arpa, yulaf, makarna yüksek düzeyde karbonhidrat içerir.
Meyvelerden, kayısı, hurma, yaban mersini, muz, incir, üzüm, elma, portakal, armut, ananas, çilek, karpuz, ve kuru üzüm yüksek karbonhidrat içermektedir.
Baklagiller türlerinden; nohut, kuru fasulye, börülce, bakla yüksek kompleks karbonhidrat taşırlar.
Bazı kök sebzelerden, patates, tatlı patates, havuç, mısır.
Toz şeker, şekerleme, kek, mısır şurubu, meyve suyu, ekmek, beyaz undan yapılmış makarna ve mısır gevreği.
Yağsız süt, diyet yoğurt, çikolatalı süt yüksek karbonhidratlı besinler grubuna da girer.
Bütün çikolata ve şeker türleri, ve kurabiyeler yüksek miktarlarda karbonhidrat içerir.
Yüksek karbonhidratlı besinler bize, sağlıklı ve formda olmak için vitamin, mineral ve lif açısından yeterli bir kaynak oluştururlar.
Ayrıca kepek, yulaf, mısır, arpa, karabuğday, mısır unu, makarna, patates, kepekli pirinç, kıyılmış buğday, tam tahıllı gevrek, bezelye, musli, fasulye, mercimektir yüksek miktarda kompleks karbonhidrat besinlerini taşır.
Karbonhidrat diyeti nedir?
Günlük tüketeceğiniz besinlerin karbonhidrat miktarlarını en az seviyede tutarak protein tüketimi artırmaya dayanan bir diyettir. Karbonhidrat diyetini uygularken kesinlikle şeker, ekmek, unlu mamuller, buğday, yağlı yiyecekler, işlenmiş gıdalar, trans yağlar, diyet ürünleri gibi gıdalar tüketmemeniz gerekir.
Diyet boyunca serbest olan kırmızı et, beyaz et, hindi, balık, yumurta, sebzeler, meyveler, kuru yemişler, peynir, tereyağı, yoğurt, zeytinyağı gibi karbonhidrat açısından zayıf olan gıdaları ana öğünlerinizde dilediğiniz gibi tüketebilirsiniz.
Karbonhidrat Tozu Nedir?
Karbonhidrat tozu içerisinde glikoz bileşikleri bulunan takviye ürünlerdir. Hızlı ve kolay hacimsel yapılaşma sağlar, vücudun yoğun enerji ihtiyacına kısa-orta-uzun süreli cevap verir. Kıs vadede yüksek dayanıklılık gerektiren çalışmalarda yorgunluğu erteleyici etki göstermektedir.
Karbonhidrat tozları içeriğinde protein, yağ, karbonhidratlar, mineraller, vitaminler, amino asitler bulunur.
Vücut geliştirenler kişiler kilo aldırıcı etkileri nedeniyle giderek daha çok tercih etmektedir. Ayırca kilo alımını amaçlayan diğer kişiler için günlük kalori alımını artırır.
Karbonhidrat Tozu Kullanımı
Çeşit çeşit porsiyon büyüklüklerine sahip olmalarına rağmen tozlarının tek bir porsiyonu, 350 ila 1200 kaloriye kadar değişmektedir. Protein miktarı ise 15g ila 65g arasında değişebilmektedir. Her ne kadar karbonhidrat tozları protein içeriyor olsa da, metabolizma hızı yüksek olan insanlar tarafından alınması daha doğrudur.
Karbonhidrat tozları bir sağlık uzmanının önerdiği veya yönlendirdiği bir egzersiz ve diyet programı kullanılmaktadır. Su veya süt ilet tüketilebilen karbonhidrat tozları, eğer süt ile karıştırılarak tüketilirse emilimi yavaşlatmaktadır.
kaynak: gidahatti.com
